Rola klienta i serwera

Często podczas rozmowy kwalifikacyjnej pada pytanie o rolę serwera / klienta aplikacji internetowej. Postaram się w kilku słowach streścić prawidłową odpowiedź na to pytanie.
Zacznijmy od tego czym jest klient i serwer:

• klient - w przypadku aplikacji internetowej jest to przeglądarka, pozwala wyświetlać interfejs aplikacji i wysyłać komendy do serwera w celu ich przetworzenia
• serwer - zwraca żądane przez klienta strony; odpowiedź z serwera zawiera kod HTML który determinuje sposób wyświetlenia żądania klienta

Zarówno klient jak i serwer komunikują się ze sobą za pomocą protokołu HTTP. Protokół ten używa portu 80, lub jeżeli serwer używa certyfikatu SSL - HTTPS na porcie TCP 443.

Proces uzyskiwania połączenia:

1. Użytkownik wprowadza w przeglądarce adres żądanej strony
2. Przeglądarka za pomocą protokołu HTTP wysyła żądanie GET do serwera
3. Serwer WWW otrzymuje zapytanie i rozpoczyna je przetwarzać
4. Jeżeli zapytanie jest poprawne, serwer zwraca odpowiedź wraz z kodem statusu 200. W przeciwnym przypadku, np. jeżeli adres strony jest błędny, zwraca status błędu 404.
5. Przeglądarka internetowa użytkownika otrzymuje odpowiedź wraz z kodem statusu. Jeżeli kod jest równy 200 wyświetla zwróconą stronę. Jeżeli kod błędu jest inny, np. 404 wyświetla błąd.

Rola serwera:

1. Walidacja przychodzącego żądania (requestu)
2. Uwierzytelnienie - jeżeli serwer używa certyfikatu SSL
3. Uwierzytelnienie użytkownika jeżeli aplikacja wymaga podania użytkownika i hasła
4. Autoryzacja użytkownika - sprawdzenie czy ma dostęp do żądanych treści
5. Przetworzenie żądania
6. Obsługa błędów
7. Wynik odpowiedzi może zostać zapamiętany w pamięci (cache) co pozwoli przetworzyć kolejne, takie samo zapytanie znacznie szybciej
8. Kompresja wyniku w celu zredukowania ilości przesyłanych danych
9. Logowanie danych zapytania, statystyk

Rola klienta:

1. Przesyłanie żądań do serwera
2. Uwierzytelnianie serwera gdy ten dysponuje certyfikatem SSL
3. Przetworzenie odpowiedzi z serwera i wyświetlenie odpowiedzi
4. Uruchamianie skryptów po stronie przeglądarki (JavaScript)

Niektóre komendy HTTP:

• GET - pobieranie danych
• POST - wysyłanie danych do serwera (np. pola formularza)
• PUT - pozwala tworzyć dane bezpośrednio na serwerze (o ile użytkownik ma do tego prawo)
• DELETE - usuwa dane po stronie serwera (o ile użytkownik ma do tego prawo)
• HEAD - zwraca metadane strony bez jej pobierania; jeżeli strona została zapisane w pamięci (cache) po stornie przeglądarki, można wykorzystać HEAD w celu weryfikacji czy dane po stronie serwera się zmieniły
• OPTIONS - zwraca listę obsługiwanych komend przez serwer
• TRACE - diagnostyka i śledzenie wysłanego żądania
• CONNECT - tworzy tunel, np. gdy chcemy użyć serwera proxy

Kody statusów podzielone są na grupy:

• 1xx - informacje - żądanie zostało dostarczone do serwera i wciąż jest przetwarzane
• 2xx - żądanie zostało poprawnie przetworzone
• 3xx - żądanie przekierowania - klient musi użyć innego adresu aby otrzymać żądane dane
• 4xx - błąd klienta - w żądaniu (requescie) albo serwer nie wie jak przetworzyć zapytanie
• 5xx - błędy serwera; serwer nie jest w stanie przetworzyć zapytania

Pełną listę kodów odpowiedzi można sprawdzić w Wikipedii.